तम्बाला कइरन प्रकाशित !!!

तम्बाला कइरनको विमोचन

१८ कात्तिक २०७५, शनिबार

काठमाडौं । एस.सि.आर.सि.द्वारा 'तम्बाला कइरन' प्रकाशित गरिएको छ । कात्तिक १७ गते विशेष कार्यक्रमसहित प्रकाशित पुस्तकको लेखक भने तम्बा धावा वाङ्गेल मोक्तन रहेका छन् । 'तम्बला कइरन तम्बाग्यम्सेन्' नाराको साथ लोकार्पण गरिएको पुस्तक तम्बा विधासँग सम्बन्धित रहेको छ । 'तम्बा' तामाङ समाजको सांस्कृतिक संस्थाको रूपमा स्थापित समेत रहेको छ ।

सरसेरकेम गर्दै तम्बा सङ्घ नेपालका सदस्यहरू

      तम्बा भनेको विशेषतः विवाह संस्कारको मुख्याधिकारी हो । विगतमा राज्यपक्षद्वारा बोम्बो र लामा जस्ता संस्थाहरूमाथि पनि अनेक प्रहार भएका थिए । चोहो संस्थालाई त समाप्त नै पारिसकेका भन्दा पनि फरक पर्दैन । यद्यपि, तम्बा संस्थालाई भने तामाङ समाजले छोडेको छैन । परिणामतः केही वर्षअघिदेखि तम्बा सशक्त रूपमा उभिँदै आएको छ । राज्यपक्षका अनेक दमनलाई चिर्दै तम्बालाई निरन्तर अभ्यासबाट नछोड्नुलाई कतिपय विश्लेषकले, 'तामाङ राष्ट्रद्वारा अवलम्बन गरिएको राज्यविरुद्धको प्रतिरोध'को रूपमा पनि उल्लेख गरेका देखिन्छन् ।

म्हरमेन बाल्दै डा. गणेश योञ्जनज्यू

      छ वटा अध्यायहरू रहेका पुस्तकमा तम्बाको परिचय, तम्बाको परम्परागत मान्यता, तम्बाले प्रयोग गर्ने सामग्रीहरू, ब्रेल्वा (विवाह), ह्रइप्रथा साथै जीवनसंस्कारका तम्बा मूल्य, मान्यता, विश्वासपद्धतिका साथै रिमठिम तथ पेठिमहरू समाविष्ट रहेका छन् । प्रस्तुत् पुस्तकले यसअघि आएका तम्बा सम्बन्धी विभिन्न पुस्तकहरूले पूरा गर्न नसकेका पक्षलाई पूरा गरेको छ । यो पुस्तकको अध्ययन गरेर तम्बा हुन वा काम चलाउन सक्नेछ । पुस्तकमा छ वटा अनुसूचिहरू रहेका छन् । 'म्हेमेकी ल्होग्यूर्इ स्ह्युग्सो' साथै 'तम्बा कुग्पा खछ्योर्इ स्ह्युग्सो' जस्ता ऐतिहासिक छ्योइसमेत संलग्न छन् । पुस्तकको अन्तिम खण्डमा भने तम्बासँग सम्बन्धित हस्तलिखित १७ वटा तस्वीरहरू रहेका छन् ।

स्वागत गर्दै खोजराज गोले

      प्रस्तुत् पुस्तक गन्बा डा. गणेश योञ्जनद्वारा विमोचन गरिएको हो । सोहीक्रममा टिप्पणीकारहरू मोहन गोले, जितवीर जिम्बा तामाङ, बुद्धछिरिङ मोक्तान, प्रेम मोक्तान साथै लेखकका बुवा पेमादोर्जे मोक्तानले समेत संयुक्त रूपमा विमोचन गरे । प्रकाशक संस्था एस.सि.आर.सि.का अध्यक्ष तथा पुस्तकका सम्पादक खोजराज गोलेद्वारा स्वागत गरिएको कार्यक्रमको शुरूवातमा भने तम्बा सङ्घ नेपालको तर्फबाट गीतसहित सङसेरकेम गरिएको थियो । सङसेरकेम गर्ने क्रममा गन्बा डा. गणेश योञ्जनले म्हरमेन प्रज्ज्वलन गरेका थिए ।

कार्यक्रमको एक झलक

      प्रस्तुत् पुस्तकमाथि टिप्पणीकारहरूले आ-आफ्ना मत राखेका थिए । सोहीक्रममा राजनैतिक विश्लेषक बुद्धछिरिङ मोक्तानले पुस्तक तम्बाला कइरनले तामाङ राष्ट्रलाई चिनाउने काम गरेको दाबी गरे । मोक्तानका अनुसार पुस्तकमा तामाङ राष्ट्रको विश्वदृष्टिकोणहरू समाविष्ट छन् । बिगब्याङ्क थ्योरीसँग मिल्दोजुल्दो तम्बागीत बौध्दधर्मसँग सम्बन्धित 'अभिधम्मकोश'बाट आएको हुनुपर्दछ । पछिल्लो क्वान्टम् फिजिक्सले पनि बल्ल यतिखेर आएर प्रमाणित गरेका कतिपय कुराहरूलाई तम्बागीतको रूपमा तामाङ पुर्खा तथा तम्बाहरूले अनादिकालदेखि नै गाउँदै आएका थिए । त्यसकारण पुस्तक अत्यन्त महत्त्वपूर्ण रहेको समेत टिप्पणीकार मोक्तानले जनाए ।

पुस्तकमाथि टिप्पणी गर्दै बुध्दछिरिङ मोक्तान

      अर्का टिप्पणीकार तथा पूर्वसांसद तथा राजनीतिज्ञ जितवीर जिम्बाले, आफू पनि दुर्इ चार वर्षअघिदेखि तम्बाप्रति आकर्षित हुँदै आएको जनाए । टिप्पणीकार जिम्बाका अनुसार उनी आफैँ पनि यसअघि राजनैतिक दर्शनलाई नै सर्वोपरी भन्ने मान्यताका साथ अध्ययन गर्दै; त्यसैले देखाएको मार्गमा लामबद्ध भएका थिए । तथापि, तम्बाको मूल्य, मान्यतासहितका रिमठिमहरूका अध्ययन थालेपछि त्यसअघिका सारा अध्ययनहरू भूर्इँफुट्टा भन्ने पत्तालागेको दाबी गरे । उनले तम्बा विधाको बारेमा प्रशस्त सूचनाहरू सङ्कलित 'तम्बाला कइरन' साह्रै उपयोगी रहेकोले पुस्तक अध्ययनयोग्य रहेको बताए । उनले पुस्तकमा आफ्नो मन्तव्य समेत लेखेका छन् ।

कार्यक्रममा सहभागी डोम्बोहरू

      अर्का टिप्पणीकार, नेपाल तामाङ घेदुङका सङ्घीय अध्यक्ष मोहन गोलेले 'तम्बाला कइरन' सङ्कलन तथा अध्ययन गर्नैपर्ने पुस्तकको रूपमा पाएको दाबी गरेका छन् । गोलेका अनुसार कसैले प्रस्तुत् पुस्तक अध्ययन गरेन भने जीवनमा ठूलो कमजोरी हुनेछ । तामाङ यो देशको प्रथम राष्ट्र हो । यसको आफ्नै सामूदायिक सत्ता कायम रहेको छ । यसको एउटा प्रमाणको रूपमा प्रस्तुत् पुस्तकलाई लिन सकिन्छ । अध्यक्ष गोलेले थपे, यदि कसैले सपनामा मात्रै यो पुस्तकको नाम उच्चारण गर्न पुगेछ भने पनि सपनामै ऊ नाच्नेछ । आफ्ना पुर्खा तथा संस्कार संस्कृतिलाई चिन्ने साथै साँच्चैको अधिकार प्राप्तिको आन्दोलनमा लाग्ने प्रेरणा प्राप्त गर्नेछ । उनका अनुसार, तामाङ हुन साथै चिन्नका लागि पनि 'तम्बाला कइरन'को अध्ययन अनिवार्य छ ।

पुस्तकमाथि टिप्पणी गर्दै राजनीतिज्ञ जितवीर जिम्बा तामाङ

      कार्यक्रमका गन्बा डा. गणेश योञ्जनले पनि पुस्तकको चर्चा गर्दै लेखक धावा वाङ्गेल मोक्तानलाई शुभकामना दिएका छन् । डा. योञ्जनका अनुसार लेखक मोक्तान सदैँव तामाङ संस्कार र संस्कृतिका पक्षमा लड्दै आएका व्यक्ति हुन् । यसअघि तम्बा सङ्घ नेपालले १५ वर्ष ख्रिश्चियन भइसकेका रामेछाप पोङ्दीका धनबहादुर मोक्तानलाई पुनः तामाङ समाज र धर्ममा फिर्ता गरेको थियो । हाल उनी जिल्ला तम्बाखोर रामेछापको अध्यक्ष समेत रहेका छन् । यस्तो संस्था 'तम्बा सङ्घ नेपाल'को केन्द्रीय अध्यक्ष समेत रहेका लेखक धावा वाङ्गेल मोक्तानको यो पुस्तकले साँच्चै तामाङ समाजको पहिचान स्थापित गराउन महत्त्वपूर्ण टेवा पुर्‍याउने छ ।

टिप्पणी गर्दै मोहन गोले

      लोकार्पण गरिएको २४८ पृष्ठ सहितको पुस्तक 'तम्बाला कइरन'को प्रकाशन सहयोगीहरुमा 'ओखलढुङ्गा-काठमाडौं तामाङ सेवा समाज, काठमाडौं तथा संस्थाका पूर्वअध्यक्ष प्रदीपकुमार तामाङ (बुढानिलकण्ठ); नेपाल प्रवासी तामाङ समाज कतार साथै घोइलो सप्यायर्स, बौद्ध रहेका छन् । पुस्तकमा संलग्न चित्रहरू भने थाङ्का खैपा पल्सङ्मो लामा (पेमा योञ्जन)ले कोरेका छन् । पुस्तकको आवरण भने दिपेश सिग्देलको रहेको छ ।

कार्यक्रमको दृश्य

      (विमोचन कार्यक्रमका लागि प्रकाशक तथा लेखकका तर्फबाट गरिएको निम्तोलाई स्वीकार गर्दै उपस्थित हुनुभएका गन्बा, डोम्बो साथै सम्पूर्ण महिला तथा सज्जनवृन्दप्रति प्रकाशकको तर्फबाट हार्दिक थुजेछे व्यक्त गरिएको छ । मूल्य रु. ३५०।- तोकिएको प्रस्तुत् पुस्तक खरिद गर्न वा बिक्री वितरण गर्न चाहने पाठक तथा व्यक्तिलाई एस.सि.आर.सि.मा सम्पर्क गर्न सक्नुहुनेछ ।)

कार्यक्रमको अन्त्यमा लेखक फोटो सेसन गराउँदै